نکات مهم پیش از راه اندازی آکواریوم
سلامت و طول عمر ساکنان یک آکواریوم آب شور تا حد زیادی به این نکته بستگی دارد که آن آکواریوم چگونه ایجاد شده و چگونه از آن نگهداری می شود. قبل از اینکه ماهی و یا سایر آبزیان مورد نظر خود برای نگهداری در آکواریوم را خریداری کنید باید ببینید که شرایط بهینه برای نگهداری از آن گونه ها چیست و وسایل لازم را تهیه و قبل از ورود آبزیان نصب و راه اندازی کنید. آکواریوم یک سرگرمی بسیار جالب است که می تواند ساعات آرامش بخشی را برای شما بوجود آورد.
در خانه یک راه بسیار عالی برای آموختن نکات مختلف به کودکان در رابطه با اکوسیستم های دریایی است و می تواند هر کسی را از استرس کار روزانه رهایی دهد این کار احتیاج به مقداری زحمت، فکر، تحقیق و برنامه ریزی دارد. این مقاله به شما کمک می کند که با این فرایند آشنا شده و بدانید چگونه باید کار خود را شروع کنید.
اولین نکته که باید به آن توجه داشته باشید این است که آیا شما می توانید آن مقدار مراقبت، دقت و حوصله ای که ماهی به آن نیاز دارد را در اختیار آن بگذارید؟ این مخلوقات بی نظیر نیاز به صرف وقت و پول دارند چون به مراقبت و تجهیزات خاصی نیازمندند. از آنجایی که گونه های مختلف نیازهای متفاوتی دارند.
اصولا راه اندازی آکواریوم هزینه های اولیه بالایی دارد و اغلب این هزینه ها مربوط به تهیه تجهیزاتی است که به کمک آنها می توانید محیط مناسبی را برای ماهی ها فراهم کنید. خریدن یک تانک شیشه ای مناسب، فیلتر ها، نور ها و سایر تجهیزات به سرعت می تواند هزینه شما را بالا ببرد و اگر بدون دقت و برنامه ریزی به خرید آنها اقدام کنید ممکن است در آینده نه چندان دور بارها مجبور به تعویض آنها شوید.
ماهی ها
ماهی ها هم بسته به نوع و گونه خود قیمت های مختلفی دارند که می تواند در مورد گونه های بسیار نادر و خاص بسیار گران قیمت باشند. یک آکواریوم هر چه بزرگتر باشد هزینه راه اندازی بیشتری نیاز دارد و از طرف دیگر تعداد گونه های بیشتری را در خود جای می دهد و هر چه کوچکتر باشد هزینه کمتری لازم دارد و تعداد ماهیان کمتری در آن می توانند زندگی کنند.
البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که تعداد ماهی های قابل قبول برای نگهداری در یک آکواریوم بیشتر وابسته به میزان سطح آب در مجاورت هواست تا اندازه حجم کلی آب آکواریوم زیرا هر چه سطح تماس آب با هوا در آکواریوم بیشتر باشد ظرفیت آن برای نگهداری از ماهی بیشتر می شود.
برای محاسبه حجم و وزن یک آکواریوم با توجه به پارامتر های مختلف آن از جمله سایز، ضخامت شیشه و نوع و اندازه بستر می توانید از سایت FishTank Online Aquarium Calculator استفاده نمایید. در این سایت طول کل ماهی هایی که می توانید در آکواریوم خود نگهداری کنید نیز بر اساس اطلاعات دریافتی برای شما محاسبه خواهد می شود.
آکواریوم های آب شور
آکواریوم های آب شور و شیرین هر کدام مشکلات و مزایای خود را دارند. ماهی های آب شور بسیار رنگین تر و زیبا تر هستند ولی به مراقبت بیشتری نیاز دارند. برای نگهداری از ماهی های آب شور لازم است پارمترهای مختلف بیشتری در نظر گرفته شود. یکی از پارامتر های تعیین کننده در اندازه و نوع آکواریوم شما این است که شما علاقمند به نگهداری از چه نوع ماهی یا آبزی هستید.
عوامل دیگری مثل فضایی که در خانه یا محیط کار خود می توانید برای این موضوع اختصاص دهید و بودجه ای که برای آن در نظر گرفته اید در مشخص کردن اندازه آکواریوم شما نقش دارد، ولی یک توصیه کلی« هرچه بزرگتر بهتر».
آکواریوم
اگر در ابتدا آکواریوم بزرگی تهیه کنید در آینده دستتان برای اضافه کردن ماهیای بیشتر یا بزرگتر باز خواهد بود. همچنین آب بیشتر باعث می شود که عوامل شیمایی مضر در صورت بوجود آمدن رقیق شده و کمتر موجب بیماری و ایجاد مشکل در آکواریوم شوند. ممکن است شما فکر کنید که چون در هنگام راه اندازی آکواریوم شرایط آن ایده آل است این شرایط پایدار خواهد بود. این یک تصور اشتباه است.
به محض اضافه کردن ماهی به آکواریوم فعالیت های بیولوژیکی ماهی ها به همراه غذایی که شما به صورت روزانه به آنها می دهید تولید مواد شیمیایی مضری می کند. خوشبختانه طبیعت این مشکل را توسط بوجود آوردن باکتریهایی که این ترکیبات مضر را به ترکیبات بی خطر تبدیل می کنند، حل کرده است.
پروسه ای که باعث حذف این مواد مضر از آب می شود چرخه نیتروژن نامیده می شود. ماهی ها در هنگام تنفس از خود آمونیاک ترشح می کنند و فساد مدفوع و باقی مانده غذاها نیز مقدار بیشتری آمونیاک تولید می کنند. وقتی چرخه نیتروژن آغاز می شود این آمونیاک توسط یکسری باکتریهای هوازی به نیتریت تبدیل می شوند که این ماده نیز خطرناک است،
پس در ادامه فرایند این ماده نیز توسط یکسری از باکتریهای هوازی دیگر به نیترات تبدیل می شود که نسبت به دو ماده قبلی خطر بسیار کمتری دارد و میزان نیترات اضافی را در آب می توان با تعویض آب های دوره ای و یا به کمک مواد شیمیایی مختلف از آب خارج کرد.
شما لازم است با ماهی های کمتری نسبت به ظرفیت آکواریوم خود شروع کنید و سپس به تدریج و مرور زمان ماهی های بعدی را اضافه کنید و در بین این کار باید زمان کافی را به آکواریوم خود بدهید که اکوسیستم آن بازسازی و تثبیت شود.
هر قدم باید به آهستگی برداشته شود تا باکتری ها فرصت کافی برای تکثیر و شکستن مقادیر بیشتر مواد زائد را در اختیار داشته باشند، تا وقتی که چرخه نیتروژن در آکواریوم شما شکل گیرد زمان پر استرسی برای شما و ماهیها خواهد بود
انتخاب ساختار فیلتراسیون مناسب یکی از تصمیمات بسیار مهمی که شما باید با توجه به نوع، اندازه و گونه هایی که می خواهید در آکواریوم خود نگهداری کنید، بگیرید. اصولا فیلترها در آکواریوم بر اساس عملکرد خود به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
فیلتر
فیلتر فیزیکی: ذرات اضافه و معلق درون آکواریوم را از آب جدا می کند که شامل مدفوع ماهی ها، لجن ها و جلبک های شناور، بقایای غذا و گرد و غبار ها می شود. لازم است این فیلتر به صورت دوره ای نظافت شود.
فیلتر بیولوژیک: این فیلتر ها سطح وسیعی را برای باکتری های مفید فراهم می کنند تا تشکیل کلونی دهند و این اطمینان را می دهند که آب به راحتی از میان این کلونی ها بدون تخریب آنها عبور می کند.
فیلتر شیمیایی: تمامی مواد شیمیایی مضری که توسط فیلتر های فیزیکی حذف نمی شوند و یا توسط فیلتر های بیولوژیک به مواد شیمیایی دیگر تبدیل نمی شوند و در آب به صورت محلول باقی می مانند لازم است توسط مواد شیمیایی مختلف از آب گرفته شود که این کار توسط دامنه وسیعی از مواد شیمایی مختلف به صورت عمومی و تخصصی مثل انواع رزین ها انجام می پذیرد. یو وی برای جلوگیری از رشد و تکثیر جلبک های شناور، باکتریها، ویروسها، قارچها و حتی بعضی انگلها مفید هستند.این دستگاه با ساطع کردن اشعه های ماوراء بنفش می تواند ارگانیسم های مختلفی را بسته به میزان قرار گرفتن آنها در معرض این اشعه ها از بین ببرد.
عملکرد بهینه این دستگاه به سرعت جریان آب، ولتاژ و ضخامت دستگاه بستگی دارد. این فیلتر به خصوص در آکواریوم های آب شور فقط ماهی که حاوی تعداد زیادی ماهی است اهمیت دارد. در صورت استفاده از یک فیلتر UV بزرگ که به شما در حذف انگلها نیز به غیر از باکتری ها و جلبک ها کمک خواهد کرد ممکن است در آکواریوم های خاص مثل آکواریوم های تپه مرجانی گرمای زیادی تولید کند و نیاز باشد که از سرد کننده ها نیز استفاده کرد.
نوردهی
نوردهی مناسب برای آکواریوم های حاوی گیاه و یا هر نوع موجود زنده ای مانند مرجان ها که برای تغذیه خود به فرایند فتوسنتز نیاز دارند ضروری می باشد. از طرف دیگر یک سیستم نورپردازی مناسب می تواند آکواریوم و موجودات درون آن را جذاب تر جلوه دهد. وقتی که آبزیان مختلف از محیط های طبیعی خود خارج می شوند برای حفظ سلامت آنها در نظر گرفتن طیف و شدت نور مناسب در آکواریوم بسیار ضروری است.
رفاه و سلامت آکواریوم
رفاه و سلامت آکواریوم شما به کیفیت آب آن وابسته است. شما بعد از گذشت زمان و انجام تست های مختلف بر روی آب آکواریوم به خصوص در آکواریوم های آب شور به این نتیجه می رسید که لازم است از مواد افزودنی در آکواریوم خود استفاده کنید تا آب در شرایط خوبی قرار گیرد و این شرایط پایدار باشد. بسته به نوع ماهی ها و آبزیانی که در آکواریوم خود از آنها نگهداری می کنید ممکن است لازم باشد از تثبیت کننده های PH، سختی و یا عناصر نادر استفاده کنید.
رژیم غذایی مناسب یکی از فاکتورهای اصلی برای داشتن ماهیهای سالم است وغذای مناسب نیز چیزی فراتر از غذاهای پولکی معمول و یا تکه های گوشت است که اصولا در فروشگاه های معمول آکواریومی به فروش می رسد.
دادن مداوم این غذاها به ماهی مثل آن است که شما بخواهید هر روز برنج خالی و یا فقط یک نوع گوشت با یک دستور پخت ثابت را بخورید. شما برای مدت زیادی زنده خواهید ماند ولی بعد از مدتی مواد مغذی بدن شما دچار کمبود می شوند و در ضمن این رژیم می تواند بی نهایت خسته کننده باشد. عوامل مختلفی در رژیم ماهی ها موثرند ولی نکته ای که باید به خاطر داشته باشید این است که رژیم آنها هر چه متنوع تر باشد بهتر است.
یک برنامه غذایی دوره ای و چرخشی که شامل ویتامین ها و مکمل ها باشد ایده آل است. بدین ترتیب ماهی به تمام موادی که نیاز دارد دسترسب پیدا می کند و همیشه فعال می ماند.
بیماری
بیماری چیزی است که برای هر موجود زنده ای اتفاق می افتد. هر زمانی این امکان وجود دارد که ماهی شما مریض شود. ممکن است شما احساس درماندگی کنید ولی راه های مختلفی وجود دارد که شما بتوانید ماهی های مریض را در خانه درمان کنید. قبل از اقدام به خرید ماهی لازم است آکواریوم خود را کامل کرده و از تکمیل فرایند چرخه نیتروژن اطمینان حاصل کنید در ضمن باید مطمئن شوید که تمامی تجهیزات آکواریوم شما به درستی کار می کنند.
بهتر است همیشه از فروشگاه های اصلی و معتبر جهت خرید ماهی اقدام کنید. قبل از اقدام به خرید ماهی لازم است ابتدا در رابطه با نوع ماهی ها و گونه هایی که به نگهداری از آنها علاقه دارید تصمیم گرفته و در رابطه با شرایط نگهداری آنها مطالعه کنید و این نکته را نیز در نظر بگیرید که آیا گونه های مورد نظر شما با هم سازگار هستند یا نه.
گیاهان وصخره ها
وجود گیاهان وصخره ها می تواند در کنترل رشد جلبک ها، تامین بخشی از غذای ماهی ها و حفظ شرایط ایده آل آب به شما کمک کند. البته اضافه کردن آنها می تواند یک مقدار شرایط نگهداری از آکواریوم را مشکل تر کند و لازم باشد شما پارامتر های مختلفی از آب آکواریوم را برای نگهداری از آنها کنترل کنید، اما وجود آنها فضای آکواریوم شما را برای نگهداری از ماهی ها مناسب تر کرده و جلوه طبیعی تر به آکواریوم شما می بخشد.
با رعایت این نکات می توانید به موفقیت خوبی در راه اندازی آکواریوم آب شور برسید.
