PH پایین، دلایل و راه حل های آن؛ قسمت 2
در طول روز میزان pH در آکواریوم های تپه مرجانی به دلیل وجود برخی از پروسه های بیولوژیک از جمله فتوسنتز و تنفس افزایش پیدا می کند. فتوسنتز فرایندی است که در آن موجودات زنده دی اکسید کربن را به همراه آب و نور مصرف کرده و کربوهیدرات و اکسیژن تولید می کنند.
این فرمول مصرف دی اکسید کربن خالص در طول روز را نشان می دهد که باعث کاهش میزان دی اکسید کربن در طول روز و افزایش pH می شود. از طرف دیگر فعالیت های حیاتی موجودات زنده مثل نفس کشیدن که در آن کربوهیدرات ها به همراه اکسیژن مصرف شده و در عوض دی اکسید کربن، آب و انرژی تولید می شود.
این پروسه در تمام طول شبانه روز در آکواریوم تپه مرجانی اتفاق می افتد. این پروسه باعث افزایش میزان دی اکسید کربن و در نتیجه کاهش pH در آکواریوم ها می شود. تاثیر خالص این دو فرایند باعث افزایش pH در طول روز و کاهش آن در طول شب در بیشتر آکواریوم های تپه مرجانی می شود.
این تغییرات از کمتر از ۰.۱ تا بیش از نیم واحد می تواند در یک آکواریوم تپه مرجانی رخ دهد. همانطور که در بخش های قبلی گفته شد می توان با هوادهی بسیار خود میزان زیاد دی اکسید کربن را در طول شب و کمبود آن را در طول روز در آکواریوم جبران کرد اما به هر ترتیب با توجه به نوع و شرایط هر آکواریوم این نوسانات در طول روز و شب وجود خواهد داشت.
به غیر از هوادهی می توانید با افزایش بافرهای شیمیایی در آب آکواریوم نیز جلوی تغییرات شدید pH را بگیرید. میزان بالاتر سختی کربنات می تواند میزان تغییرات شدید pH را به خوبی در آکواریوم شما کنترل کند. می توانید به عنوان یک راه حل بسیار مناسب از یک رفیوجیوم نیز با شرایط استاندارد کمک بگیرید .
در صورتی که زمان خاموش و روشن شدن در آن مخالف روشنایی آکواریوم شما تنظیم شود. (برای اطلاعات بیشتر به مقاله مزایای استفاده از رفیوجیوم ها در انواع آکواریوم های آب شور مراجعه کنید.)
راه حل های رفع مشکلات PH
برخی از راه حل های مشکلات pH می تواند بسیار عجیب باشد که در ادامه این مقاله به جزئیات هر یک می پردازیم.
برخی از راه حل های معمول می تواند شامل استفاده از محلول های pH یا kalkwasser برای مواردی است که میزان سختی بسیار پایین است. برخی از این روش ها راه حل هایی موقتی هستند که می توانند تاثیرات نامناسبی بر روی حلالیت کلسیم در آب داشته باشند. برای مثال بافر ها اصولا همیشه روش خوبی برای افزایش pH نیستند و استفاده از آنها بیشتر بر روی سختی تاثیر گذار بوده و مشکلاتی دیگری را در سختی های بالا برای آکواریوم به همراه خواهند داشت.
متاسفانه در بیشتر محصولات تجاری بیان می شود که با استفاده از آنها می توان مشکلات مربوط به pH را از بین برد اما در بیشتر موارد اصولا pH برای بیش از ۱ روز افزایش پیدا نکرده و تنها میزان سختی بیشتر از محدوده مورد نظر خواهد شد. دو روش بسیار موثر رشد میکروجلبک ها در یک فضای مناسب و ایجاد گردش آب بین این فضا و آب آکواریوم برای کاهش میزان دی اکسید کربن (در حقیقت استفاده از رفیوجیوم) و یا هوادهی بسیار خوب با استفاده از هوای تازه است.
PH پایین در هنگام استفاده از راکتور کلسیم
رایج ترین دلیل کاهش pH در آکواریوم های تپه مرجانی استفاده از راکتورهای کلسیم می باشد. این راکتورها اصولا از اسید کربنیک برای حل کردن کربنات کلسیم استفاده می کنند و این موضوع میزان اسید ها در آب آکواریوم را افزایش داده و در نتیجه بر روی میزان pH تاثیر می گذارد.
در حالت ایده آل باید میزان دی اکسید کربن اضافه شده به آب دقیقا برابر میزان مصرف آن در راکتور برای حل کردن کربنات کلسیم باشد.
اما در عمل این پروسه ها به صورت کامل انجام نشده و در نتیجه در آکواریوم هایی که از این راکتورهای کلسیم استفاده می شود. همیشه کاهش میزان pH مشاهده می شود. راه حل، تنظیم بسیار دقیق راکتور کلسیم است و این اولین مرحله ای که در صورت استفاده از یک راکتور کلسیم لازم است به دقت انجام شود.
که در غیر اینصورت باعث کاهش شدید pH تا پایین دامنه مناسب می شود. دیدگاه های مختلفی برای رفع این مشکل به صورت موفقیت آمیز وجود دارد که می تواند تاثیرات ناشی راکتور کلسیم را بر روی pH کاهش دهد.
راکتور دو مرحله ای
یکی از آنها استفاده از دو مرحله راکتور کلسیم است. بدین صورت که خروجی راکتور اول وارد راکتور دوم شود و بعد از اطمینان از مصرف تمامی اسید کربینک موجود، آب وارد آکواریوم شود. این روش هم بر روی افزایش pH و هم بر روی افزایش سختی و کلسیم تاثیر دارد. اما در تمامی آکواریوم ها الزاما تمامی مشکلات مربوط به کم بودن میزان pH را بر طرف نخواهد کرد.
دیدگاه دیگر هوادهی بسیار قوی قبل از وارد کردن دوباره آب خروجی از راکتور به آکواریوم است. این روش از نظر تئوری کاملا درست بوده و باید تمامی دی اکسید کربن اضافه از آب خارج شود. اما در عمل اصولا امکان دادن زمان لازم برای این منظورقبل از وارد کردن آب به آکواریوم وجود ندارد.
دلیل دیگری که باعث می شود این دیدگاه در عمل مشکل ساز شود این است که در صورتی که شما امکان افزایش pH را داشته باشید یعنی شما به نقطه فوق اشباء در کربنات کلسیم خواهید رسید و در نتیجه بخش زیادی از کلسیم موجود در آب به صورت رسوب دوباره در راکتور و آکواریوم شما ته نشین خواهد شد.
آخرین و موفق ترین دیدگاه استفاده همزمان از راکتور کلسیم و یک محلول مناسب برای افزایش pH است. در این روش با بررسی تغییرات pH در طول شبانه روز شما می توانید به کمک یک تایمر میزان تزریق مناسب از این محلول را در طول شب و یا اوایل صبح که میزان pH بسیار کاهش پیدا می کند تنظیم کنید و به این صورت می توانید دامنه تغییرات pH را در آکواریوم خود به خوبی کنترل کنید.
پایین بودن PH به دلیل وجود میزان گاز دی اکسید کربن در هوا
وجود حجم بالایی از گاز دی اکسید کربن در هوا می تواند باعث کاهش میزان pH در بیشتر آکواریوم ها شود. بالابودن میزان دی اکسید کربن می تواند به دلیل بالا بودن تعداد انسان ها و حیوانات خانگی دیگر در محیط خانه ویا استفاده از لوازم گاز سوز زیاد در خانه و یا نشت گاز دی اکسید کربن در راکتورهای کلسیم قبل از تزریق صورت گیرد.
این مشکل را می توان با تهویه مناسب هوای بخش فیلتراسیون آکواریوم و یا هوای خانه با هوای مناسب رفع کرد. البته در فصل های سرد سال که میزان تبادلات هوایی در محیط خانه و بیرون بسیار کمتر می شود و یا در صورت آلودگی هوا رفع این مشکل می تواند بسیار سخت تر باشد.
برخی از آکواریوم داران با بازکردن یک پنجره در کنار آکواریوم و یا نصب یک لوله برای دریافت هوا از بیرون و استفاده از آن در ورودی اسکیمر توانسته اند این مشکل را تا حد زیادی بر طرف کنند اما در صورت سرد بودن هوا و یا وجود آلودگی در هوای بیرون این روش نمی تواند کار ساز باشد.
البته برای حذف بخش زیادی از آلودگی ها می توانند هوای بیرون را به کمک یک فیلتر مخصوص کربن فعال فیلتر کرده و از آن به عنوان ورودی هوای اسکیمر در آکواریوم خود استفاده کنید.
اخرین راه حل در این گونه موارد نیز می تواند استفاده از انواع محلول های افزایش pH باشد که با اضافه کردن المان های مختلف می تواند این مشکل را در آکواریوم شما بر طرف نماید.
پایین بودن PH به دلیل پایین بودن سختی
در صورت پایین تر بودن سختی از محدوده مناسب برای آکواریوم لازم است. قبل از هر اقدامی برای افزایش میزان pH ابتدا میزان سختی را در محدوده مناسب قرار داد و بعد از آن در صورت وجود مشکل دوباره نسبت به پیدا کردن راه حل های دیگر برای کاهش pH اقدام کرد.
