نوردهی و مدت زمان آن در آکواریوم

از آنجایی که انتخاب روشنایی مناسب برای آکواریوم می‌تواند موضوعی گیج‌کننده باشد، در ادامه به برخی از نکات مهم اشاره می‌شود تا کمک شود تا این انتخاب بهتر و مطمئن‌تر انجام شود. امروزه، لامپ‌های فلورسنت T8 و T5 به عنوان روشنایی پراکنده در آکواریوم‌های گیاهی به شدت پذیرفته شده‌اند.

هرچند، نورهای LED نیز به آرامی وارد عرصه آکواریوم‌های گیاهی شده‌اند. تفاوت اصلی بین نورهای T8 و T5 در قطر آن‌ها است. لامپ‌های T8 دارای قطری نزدیک به 26 میلیمتر هستند در حالی که لامپ‌های T5 دارای قطر 16 میلیمتر می‌باشند. همچنین، لامپ‌های T5 بازدهی 15-20% بیشتری نسبت به لامپ‌های T8 داشته و دارای شاخص رنگی بالاتری هم هستند. امروزه، نوعی جدید از لامپ‌های T5 با نام T5 HO وارد بازار شده که بازدهی 1.5 برابر بیشتری نسبت به T5 معمولی دارند.

نکته اول و مهم‌ترین نکته قبل از خرید لامپ، اطمینان از مناسب بودن آن برای آکواریوم گیاهی است که نیازمند مطالعه مشخصات لامپ مورد نظر است. گاهی اوقات، نمودارهای پار روی بسته‌بندی به شما کمک می‌کنند و سوال بعدی این است که کدام لامپ را باید انتخاب کنید؟

کلوین لامپ چیست

قبل از انتخاب روشنایی برای آکواریوم، ابتدا به کلوین لامپ توجه کنید که نمایانگر رنگ نور است. همه روشنایی‌ها دارای دمای رنگ نوری هستند که واحد آن کلوین است. کمترین مقدار کلوین 2500 است که دارای طیف رنگی گسترده‌ای است و بیشترین مقدار آن 18000 کلوین است که دارای طیف گسترده‌ای از رنگ آبی است. مقادیر کلوین پایین دارای رنگ‌های قرمز و نارنجی زیادی هستند که می‌تواند رنگ ماهی‌ها و گیاهان را غیرطبیعی کند. همچنین، مقادیر بالای کلوین می‌تواند باعث پریدگی رنگ در تانک شود. بنابراین، برای یک آکواریوم گیاهی، مقدار پیشنهادی کلوین بین 6500 تا 8000 است که رنگ مناسبی به تانک شما می‌دهد. باید توجه داشت که کلوین‌های پایین یا بالا به تنهایی ممکن است شرایط رشد مناسب برای گیاهان را فراهم نکنند و همچنین زیبایی ظاهری تانک شما را کاهش می‌دهند. می‌توانید از ترکیب رنگ‌ها نیز استفاده کنید. همه فلورسنت‌ها باید هر 12 تا 18 ماه تعویض شوند زیرا کاهش تدریجی در کیفیت و میزان تابش آن‌ها تاثیر مهمی بر روی رشد و کیفیت گیاهان دارد.

مدت زمان نوردهی برای یک آکواریوم گیاهی

مدت زمان نوردهی برای یک اکواریوم گیاهی معمولاً بین 6 تا 8 ساعت در روز است. این زمان‌بندی با هدف جلوگیری از رشد بیش از حد جلبک‌ها انجام می‌شود، بنابراین تقسیم زمان نوردهی به بازه‌های کوتاهتر مثل دو بازه 4 ساعته در روز توصیه نمی‌شود زیرا این کار ممکن است موجب رشد بیشتر جلبک‌ها شود.

افزایش زمان نوردهی بیش از 8 ساعت ضروری نیست. استفاده از یک تایمر برای مدیریت منظم زمان نوردهی می‌تواند به نتایج بهتری منجر شود. توصیه ما برای اکواریوم‌های تازه راه‌اندازی شده این است که در ماه اول 6 ساعت نوردهی، در ماه دوم 7 ساعت و از ماه سوم به بعد 8 ساعت نوردهی انجام شود.

نور در آکواریوم گیاهی

در حال حاضر، لامپ‌های فلورسنت T8 و T5 به عنوان پرکاربردترین روشنایی برای آکواریوم‌های گیاهی شناخته می‌شوند. با این حال، نورهای LED به آرامی وارد عرصه آکواریوم‌های گیاهی می‌شوند. یکی از تفاوت‌های اصلی بین لامپ‌های T8 و T5، قطر آنهاست. لامپ‌های T8 دارای قطری نزدیک به 26 میلیمتر هستند در حالی که لامپ‌های T5 دارای قطر 16 میلیمتر هستند. همچنین، لامپ‌های T5 حدود 15% تا 20% بازدهی بیشتری نسبت به لامپ‌های T8 دارند و دارای شاخص رنگ بالاتری نیز هستند. امروزه، نوع جدیدی از لامپ‌های T5 با نام T5 HO (High Output) به بازار عرضه شده‌اند که بازدهی بیشتری نسبت به لامپ‌های T5 معمولی دارند و حدود 1.5 برابر بازدهی بیشتری دارند.

نکته اول و مهمترین نکته قبل از خرید هر لامپ، اطمینان از مناسب بودن آن برای آکواریوم گیاهی است. این نیاز به مطالعه مشخصات لامپ مورد نظر را دارد. در برخی موارد، نمودار پار (par) روی بسته بندی لامپ ممکن است توجه شما را به خود جلب کند و این موضوع سوال برای شما را پیش خواهد آورد که کدام لامپ را انتخاب کنید؟

Photosynthetically Active Radiation ) PAR )

پار (Par) یک معیار است که برای اندازه‌گیری میزان نور مخصوص فتوسنتز مورد استفاده در لامپ‌های آکواریوم استفاده می‌شود. همانطور که قبلاً اشاره شد، گیاهان برای انجام عمل فتوسنتز به دو طیف اصلی از نور نیاز دارند: نور آبی با طول موج 400 نانومتر و نور قرمز با طول موج 700 نانومتر. اما گیاهان آب شیرین به دلیل محیط زندگی طبیعی خود، به نور قرمز بیشتری نیاز دارند.

برای اندازه‌گیری میزان این دو رنگ نور در لامپ‌ها، از واحد پار استفاده می‌شود. به عنوان مثال، لامپ‌های طیف کامل با مقادیر کلوین 5500 تا 6500 که به عنوان لامپ‌های روزنه معروفند، دارای بالاترین مقدار پار هستند. همچنین، سایر لامپ‌های طیف کامل که معمولاً تا 10000 کلوین رنگ نور دارند، نیز از مقادیر مناسبی از پار برخوردارند. لطفاً توجه داشته باشید که با ترکیب مختلف این لامپ‌ها، می‌توان به میزان مناسبی از پار در آکواریوم دست یافت.

چارت توزیع طیف های نوری

برای نمایش نورهای تشکیل‌دهنده یک نور نهایی که به چشم ما دیده می‌شود، از چارت توزیع طیف‌های نوری استفاده می‌شود. یکی از روش‌های آزمایشی برای بررسی کیفیت لامپ‌های مناسب برای آکواریوم، مشاهده چارت توزیع طیف‌های نوری آنها است. هرچه میزان نور قرمز و آبی در دو طرف طیف نوری بیشتر باشد و میزان نور سبز کمتر باشد، نور نهایی تولید شده توسط لامپ برای گیاهان مناسب‌تر خواهد بود. معمولاً لامپ‌های طیف کامل با 6500 کلوین که برای آکواریوم طراحی شده‌اند، دارای بهترین تناسب نوری هستند و برای آکواریوم‌های گیاهی آب شیرین، گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شوند.

نورپردازی آکواریوم از دو جنبه بسیار حائز اهمیت است. از یک سو، نیاز آکواریوم به نور برای نمایش بهتر دکور زنده آن است، و از سوی دیگر، نیازهای زیستی ماهی‌ها و موجودات آبزی به نور، و شرایط و میزان آن، که در این مقاله از دو منظر به این موضوع پرداخته می‌شود.

هنگام راه‌اندازی آکواریوم، یکی از مهمترین اقلامی که به آن اضافه می‌شود، نور است. نور به عنوان جزءی از زیباسازی آکواریوم عمل می‌کند و وظیفه دیگری نیز بر عهده دارد؛ ماهی‌ها و گیاهان آبزی به میزان معینی از نور برای ادامه حیات نیازمندند و هر گونه کاستی در نور می‌تواند بر شرایط رشد و آرامش آنها تأثیرگذار باشد.

کار کرد نورپردازی

نورپردازی یکی از روش‌هایی است که یک آکواریوم‌دار برای ایجاد فضایی طبیعی برای موجودات خود در نظر می‌گیرد. ماهی‌ها تقریباً به میزان 12 ساعت نور در هر روز نیاز دارند. بدون وجود نور کافی یا با نور بیش از حد، ماهی‌ها تجربه روز و شب طبیعی را نخواهند داشت و دوره‌های رفتاری و زیستی آنها مانند تولید مثل یا عادات غذایی ممکن است دچار نقصان شوند. نور ناکافی می‌تواند سطح فعالیت ماهی‌ها و رنگ آنها را کاهش دهد و در کل، نورپردازی نامناسب می‌تواند استرس برای ماهی‌ها ایجاد کرده و در نهایت منجر به مرگ آنها شود.

طیف نور

طیف نوری که انتخاب می‌کنید بسیار مهم است، و مقیاس کلوین (K) برای اندازه‌گیری طیف استفاده می‌شود. نور خورشید طبیعی تقریباً با مقدار K 5500 است. اغلب ماهی‌های آب‌شیرین، گیاهان، و برخی از ماهی‌های آب‌شور که در قسمت‌های کم عمق اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند، نوری با مقادیر بین 5500 تا 6500 کلوین را ترجیح می‌دهند.

با توجه به اینکه شقایق‌ها و ماهی‌های زنده در عمق‌های بیشتری از آب زندگی می‌کنند، نیاز به یک طیف نوری با مقدار حدود 10000 کلوین دارند که این نور به شکل سفید با هاله‌ای از نور آبی است. همچنین، می‌توانید لامپ‌های با مقدار 20000 کلوین را تهیه کنید که نور آبی شدیدی را تولید می‌کنند و بسیار مناسب برای مخازن با عمق زیاد یا محیط‌هایی با ماهی‌های زنده در عمق بالا هستند.

نورهای پرتو افکن (Actinic)

نور پرتویی، یکی از منابع نور مهم برای ارگانیسم‌های مرجانی و ماهی‌های آب‌های عمیق است. این نورها اغلب شدت کمتری دارند و با مقیاس کلوین اندازه‌گیری نمی‌شوند. این نورها شامل اشعه UV در انتهای محدوده آبی در طیف رنگ‌های نور هستند. به دلیل نفوذ بیشتر این نورها به عمق آب و جذب خوب توسط غیر ماهی‌ها مانند مرجان‌ها یا بی‌مهرگان در آکواریوم‌های آب‌شور، اهمیت زیادی دارند.

بسیاری از طراحان نور برای اکوسیستم‌های آب‌شور، نورهای پرتوافکن را در کنار نورهای معمولی استفاده می‌کنند. این اقدام به منظور بهره‌برداری از فواید این نورها در کنار درخشندگی نورهای معمولی است.

نورهای LED ماه نما

نورهای LED ماه‌نما، نورهایی با شدت پایین هستند که به طور خاص برای شبیه‌سازی نور ماه طراحی شده‌اند. این نورها معمولاً برای ایجاد دوره کامل شب و روز به منظور افزایش تخم‌ریزی استفاده می‌شوند. آنها دارای درخشندگی کمی هستند، اما فضایی طبیعی‌تر برای ماهی‌ها ایجاد می‌کنند.

این نورها در رنگ‌های آبی و سفید موجود می‌باشند. نور سفید آنها القا کننده نور ماه در یک شب کاملا مهتابی است و به این منظور طراحی شده‌اند.

انواع لامپ

محدوده کلوین نوری که شما انتخاب می‌کنید، بسیار اهمیت دارد و شکل لامپ نیز با توجه به انتخاب‌های موجود مهم است. لامپ‌های رشته‌ای پیچ‌دار که مشابه لامپ‌های منازل هستند، ارزانترین گزینه هستند اما فقط طیفی در حدود K2700 را ایجاد می‌کنند که برای آکواریوم مناسب نیست. این نورها با شدت کمی که دارند، رشد جلبک‌ها را تسریع می‌کنند. نورهای فلورسنت نیز گزینه دیگری است که در محدوده‌های کلوین مناسب موجود است و از نظر مصرف انرژی نیز مقرون به صرفه‌تر هستند.

بسیاری از آکواریوم‌های شقایق و مرجان اکنون با استفاده از لامپ‌های فلورسنت، که هم ارزان‌تر هستند و هم به نظر مصرف انرژی مقرون به صرفه‌تر، نورپردازی می‌شوند. به طور خلاصه، برای داشتن یک آکواریوم زیبا، نیازمند یک نورپردازی مناسب با توجه به صلاحدید خودتان و رعایت استانداردهای زیستی ماهی‌ها هستید. استفاده از نور مستقیم خورشید برای آکواریوم توصیه نمی‌شود و استفاده از نور آکواریوم برای کاربردهای دیگری مانند چراغ خواب یا به عنوان منبع نور محیط اطراف نیز مناسب نیست.

نکات مهم روشنایی آکواریوم :

با توجه به موقعیت و نور آکواریوم، انتخاب نوع روشنایی بسیار مهم است و این انتخاب با شماست. در اینجا چند نکته مهم در خصوص انتخاب و استفاده از روشنایی آکواریوم آورده شده است:

1. استفاده از لامپ قرمز برای ماهی‌ها: از لامپ‌های قرمز برای نورپردازی آکواریوم به دلیل حساسیت برخی ماهی‌ها مانند آروانا به نور قرمز استفاده نکنید. گاهی از این رنگ برای نورپردازی فلور ها استفاده می‌شود.

2.عایق بندی درست لامپ‌ها: حتماً عایق بندی لامپ‌ها را به درستی انجام دهید تا از خطرات برق گرفتگی جلوگیری کنید.

3.عدم داخل کردن دست به آکواریوم در حال روشنایی: هنگامی که لوازم آکواریوم روشن است، هیچگاه دست خود را داخل آب نیاورید.

4.تنظیم مناسب نور برای آکواریوم‌های خاص: برای آکواریوم‌هایی که نوع خاصی از جلبک‌ها یا ماهی‌ها را نگهداری می‌کنند، نور باید به‌طور دقیق تنظیم شده و محاسبه شده باشد.

5.استفاده از نور درون آب: اگر منبع تولید نور داخل آب قرار بگیرد، نور بسیار بیشتری تولید می‌شود نسبت به حالتی که در خارج آب است.

6.خاموش کردن نور آکواریوم در شب: هنگامی که شب است، نور آکواریوم را خاموش کنید تا ماهی‌ها استراحت کنند، اما محل آکواریوم باید کمی نور داشته باشد.

7.جلوگیری از شوک برای ماهی: خاموش و روشن کردن مداوم نور آکواریوم ممکن است شوک وارد کند، بنابراین بهتر است این عملیات را به‌طور متناوب انجام دهید.

8.تمیز نگه داشتن شیشه لامپ: همواره شیشه لامپ را تمیز نگه دارید تا از بیشترین نور بهره ببرید.

9.استفاده از طلق آبی: استفاده از طلق آبی برای لامپ‌های مهتابی و کم مصرف می‌تواند باعث تأخیر در لجن‌زدایی آکواریوم شود.

رعایت این نکات می‌تواند به بهبود شرایط نورپردازی و بهداشت محیط آکواریوم کمک کند.

سوالات متداول :

آیا چراغ آکواریوم باید همیشه روشن باشد؟

ماهی‌های آکواریومی، همچون بسیاری از موجودات زنده دیگر، در طول شب نیازی به نور ندارند. این موجودات برای استراحت و خواب به یک دوره تاریکی نیاز دارند و نور زیاد در این زمان می‌تواند به آن‌ها استرس وارد کند. بنابراین، بهتر است در طول شب چراغ آکواریوم را خاموش کنید تا ماهی‌ها به آرامش خواب بروند و از استراحت کامل برخوردار شوند.

علاوه بر این، نور زیاد می‌تواند باعث رشد بیش از حد جلبک‌ها در آکواریوم شود. سری جلبک‌های ناخواسته که به دنبال نور فراوان هستند، باعث کثیف به نظر رسیدن آکواریوم می‌شوند و ممکن است به سلامتی ماهی‌ها آسیب برسانند. بنابراین، حفظ تعادل نوری مناسب و کنترل مناسبی بر روی نور در آکواریوم، علاوه بر حفظ ظاهر زیبایی و شفافیت آن، به سلامت و راحتی موجودات داخل آن نیز کمک می‌کند.

چراغ آکواریوم چقدر باید روشن باشد؟

زمانی که به راه‌اندازی آکواریوم جدید می‌پردازید و محیط آکواریوم شما هنوز جدید است، بهتر است با نوردهی متوسط آغاز کنید. بنابراین، پیشنهاد می‌شود در طول روز، آکواریوم را به مدت 8 تا 10 ساعت نوردهی کنید. این میزان نوردهی متوسط به شما اجازه می‌دهد تا تاثیر آن را بر روی آکواریوم خود مشاهده کنید و به تدریج به نیازهای روشنایی موجودات آکواریوم خود و واکنش گیاهان و موجودات دیگر آن واکنش نشان دهید. این روش امکان تنظیم و تطبیق نور بهتر با شرایط مختلف آکواریوم را فراهم می‌کند و از مشکلات مربوط به نور افزایش یا کاهش ناگهانی جلبک‌ها و موجودات دیگر جلوگیری می‌کند.

آیا ماهی ها به لامپ آکواریوم نیاز دارند؟

از چه چراغ آکوارومی برای شب می‌توان استفاده کرد؟

شما می‌توانید از لامپ‌هایی با نور آبی در شب استفاده کنید تا نور مشابه نور ماه را در آکواریومتان ایجاد کنید. این نور آبی بر روی چرخه روز و شب ماهیان یا گیاهان تأثیری ندارد و باعث رشد جلبک‌ها نمی‌شود. همچنین، این نور آبی به ماهیان شب‌زی اجازه می‌دهد که در اطراف آزادانه شنا کنند یا در زیر خواب بروند، زیرا خوابیدن ماهیان بیشتر به یک دوره استراحت نزدیک است تا یک خواب واقعی و این نور بر روی فعالیت آن‌ها تأثیری ندارد. از این رو، استفاده از نور آبی در شب می‌تواند به ایجاد یک محیط آرام و طبیعی در آکواریوم کمک کند و به موجودات آن احساس امنیت و آرامش بیشتری بدهد.

برای ارتباط با کارشناسان ما و دریافت مشاوره‌های رایگان، می‌توانید با شماره‌های زیر تماس بگیرید:

تلفن: 02155958384
موبایل: 09205958384

خوشحال می‌شویم که به شما کمک کنیم و پاسخگوی سوالات شما باشیم.

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.